2014ko Getxoko Manga Azoka

Tira, ba. Bazen nire blogean euskeraz idazteko garaia.

Ikus-entzunezko Komunikazioa ikastera sartu nintzenean, banekien ikus-entzunezkoak ezer gutxi ikusiko eta entzungo nituela hasieran, eta horrela izan zen. Lehenengo urtea Kazetaritzako eta Publizitateko ikasleekin ematen da, eta haien klaseak ere gainditu behar izan ditut. Bigarren maila bakoitzak bere aldetik egiten du, baina irakasgai asko oraindik infiltratzen dira gure graduan, zergatia zein den inork ez badaki ere. Eta, horrela, zoro-zoroan, hirutan eman dut jada kazetaritza. Albisteak, erreportajeak, kronikak eta elkarrizketak nire eguneroko ogia bihurtu dira. Eta esango dizuet zerbait: asko gogoko dut. Ez horretan profesionalki aritzeko adina, baina, tira, lan polita dela onartu behar dut, eta leku anitzetara eraman nau, baita aukera politak eman ere, honako hau bezalakoa.

Are politagoa da lankide onak alboan dituzunean, ordea. Lagun on asko dauzkat unibertsitatean —harrigarria bada ere—, baina gutxi dira Borja López nire adiskidea bezalakoak. Lehenengo urteko lehenengo klasetik egon gara elkarrekin lan egiten, eta oraindik ez da nigaz gogaitu. Bera izan da, hain zuzen, erreportaje hau garatzen lagundu didan lankide adeitsua, klaseko lan bat izan baita blog mezu bat baino lehen. Eta, izan ere, hau da baita erreportajea hain berandu etortzearen arrazoia: irakasleak irakurri, zuzendu eta nota jarri behar zuen Interneten publikatu aurretik, "Internetetik kopiatu dugula" esateko arrazoirik ez izateko.

Erreportajearekin hasi baino lehen, ordea, bi ohartxo: lehenenik, erreportaje guztia, gehi irudi-galeria osoa eta egindako elkarrizketak, gure Wixean aurkitu ahal dituzuela, hauen guztien jatorrizko lekua baita. Bigarrenik, barkamena eskatu nahi diogu Raúl Fortes jaunari. Bere hitzaldia elkarrizketa bat egiteko geneukan ordu berean izan zen, eta ezin izan genuen entzun, ezta horri buruz idatzi ere. Ez ezazu pentsa kontu pertsonala denik, kar-kar. Gainera, Alicia Prieto eta Fernando "Cosmo" Garcíari gure eskerrak eman nahiko genizkieke gu Azokara gonbidatu izanagatik berriz ere. Eskerrik asko!

Tira, hori zen guztia, uste dut. On egin ezazue nire lehenengo mezua euskeraz!

2014ko azaroaren 15ean eta 16an, III. Getxoko Manga Azoka ospatu zen. Getxoko Manga Azoka Euskal Herrian mangaren inguruan aurkitu daitekeen gertakizun bakarrenetakoa da eta, urtez urte, mundu hau maite dutenei eskaintzen zaie aktibitatez beteko asteburu bat azaro edo abendu inguruan, non hitzaldiak, komiki dendak eta ikuskizunak nagusi diren.

Urte honetako Azokaren karpa

Getxon, Komiki eta Manga Azokak 13 urtez ospatu dira jada; hala ere, 2012. urtera arte, bi Azokak ez zeuden banatuta. Egun beretan ospatzen diren, eta, askotan, baita karpa berean ere, mangaren zatiaren kalterako. Izan ere, komikia beti mangaren gainetik gailentzen zen, eta, karparen barruan, Spider-Manek Gokuk baino askoz indar eta presentzia handiagoa zeukan beti. Azokak banatzeak, beraz, begirada guztiak mangan fokatzea ekarri du, kategoria honetako zaleen poztasunerako.

Urtero bezala, Azoka Areetako Plaza del Ajedrez-en kokatuta zegoen, Areetako metro-geltokiaren irteeran. Gertakizun honen antolatzaileak Motsukora, Chikara eta Tarasu elkarte euskaldunak izan ziren, aurten Tarasu erakundeak antolatzaile nagusia izan bazen ere. Elkarteek, Getxoko udalak eskainitako diru-laguntzekin, urtero saiatzen dira ahalik eta gonbidatu eta gertakizun hoberenak ekartzen eta mota guztientzako zaleei arrazoiren bat ematen haiek antolatutako Azoka bisitatzeko eta gozatu ahal izateko.

Edizio honetako gonbidatu nagusiak, ordea, ohikoa dena baino askoz garrantzitsuagoak eta ospetsuagoak izan dira: alde batetik, Shin'ichi “Nabeshin” Watanabe anime zuzendaria, eta, bestetik, Yui Kanan cosplayer japoniar famatua. Getxon zeudela, Nabeshinek bi hitzaldi eman zituen —bigarrena, hitzaldia baino, show bat izan bazen ere—, eta Yui Kananek, berriz, hitzaldi bat eta DJ sesio bat eskaini zituen.

Horretaz aparte, beste gonbidatu batzuk ere egon ziren aurtengo Azokan, hitzaldiak eskaini edo gertakizunak aurrera eraman zituztenak ere: Juan Carlos Pérezek “Japoniara bidaiatu” deitutako hitzaldia eman zuen, Eguzki Atera Berriaren herrialdera bidaiatzeko aholkuak biltzen zituena; Yoshi Hioki kontalariaren “Japoniar ipuinak” deitutako ekintza, japoniar kulturaren folkloreko istorioak gaztelerara ekartzen zituena; Relevo Gamesen “Bideojokoen Mundua”, non enpresaren ibilbideari buruz hitz egin zen, PlayStation lizentzia lortu zuten arte; eta, azkenik, Raúl Fortes, “Guía para ver y analizar el viaje de Chihiro” bere liburuaren edukiari buruz hitz egin zuena. Hau guztia, noski, “Attack On Games” kontzertua ahaztu barik, non rock talde batek haurtzaroko telebista saioen abestiak interpretatu zituen, taldearen estilo pertsonalean joak.

Hala ere, eszenatokian baino, askok postuen artean mugitzea nahiago zuten. Postu gehienak dendek okupatzen zituzten, non komikiak, merchandising-a —manga lan ezberdinei buruzko produktuak, alegia— eta bestelako produktuak erosi ahal ziren, baina postu batzuk beste motatako ekintzek betetzen zituzten. Adibidez, maid café bat —mirabe kafea— egon zen Azokan guztian zehar funtzionatzen, non mirabez jantzitako neskek edaria eta janaria zerbitzatzen zuten. Horrez gain, Azokak artistei txoko bat eman zien Artist Alley deitutako postuan, baita Lansatec-ek erakutsi zituen 3D inprimagailuei ere.

Bonsaien erakusketa.

Ekitaldiak eta dendak ez ziren izan Azokak eskaintzen zituen egiteko bakarra, ordea: asteburu osoan zehar, jende guztia ikusteko modukoak ziren erakusketak egon ziren karpatik sakabanatuta: bonsaiak, Gundam robotak, cosplay argazkiak eta autore profesional ezberdinen ilustrazioak. Mota askotako tailerrak egon ziren ere, doakoak eta edonoren esku zeudenak: besteak beste, mahai-joko japoniarretan aritzen ikasteko tailerrak, sukalde tailerrak, marrazketa tailerrak edo origami —japoniar papiroflexia— tailerrak. Bideojokoen zaleek hainbat bideojoetan —Mario Kart 8, Mobile Suit Gundam: Extreme Vs. eta J-Stars Victory Vs.— aritzeko aukera izan zuten ere, bai partida askeetan zein torneoetan.

Ekitaldi interaktibo bat egon zen Azoka osoan zehar, gainera: Star Wars munduko hainbat pertsonai mitiko Azokatik paseatzen ibili ziren asteburuan zehar, Legión 501 deitutako elkartearen eskutik. Elkarte honek, LucasFilms-ek babesten duen bakarra mundu osoan —eta mundu osoatik dagoena, gainera—, zinema-kalitatezko Star Wars jantziak sortzen ditu eta horiek gertakizunen eskura ipintzen ditu helburu solidarioekin: izan ere, Legión 501k lortzen dituen etekin guztiak haurren gaixotasunak sendatzen saiatzen diren elkarteetara doaz, eta, 2013an, guztira, 32,8 milioi dolar eman zituen dohaintzan. Haiek ere postu bat zuten Azokan, eta bertako langileek izan ziren jantziei bizitza eman ziotenak. Gainera, jantzi horietako batzuk etorritakoek jantzi ahal izan zituzten, haiek ere Star Warseko “mutiko gaiztoetan” bihurtu ahal izateko.

Dena dela ere, Azokaren barrukaldeko egoerak eta bertaratutakoen iritziek ez dute kanpoan gertatutakoa isladatzen. Azokan sartzeko ilarak oso luzeak izan ziren bi egunetan, bai goizez zein arratsaldez, eta 15.000 pertsona Azokatik pasa baziren ere —aurreko markarik hoberena guztiz apurtuz—, askok sarrerarik gabe geratu ziren, eta, hortaz, sartzeko aukerarik gabe ere. Izan ere, txartel-leihatilak 17:30ak inguru itxi ziren larunbatean, eta horrek kanpoaldean zein sare sozialetan haserre handia eragin zuen, gehienbat, antolatzaileei zuzenduta. Haiek, ordea, ez zuten erabaki horrekin zerikusirik izan: Getxoko Kultur Etxearen erabakia izan zen hori, ez elkarteena. Izan ere, larunbatean, karpako edukiera, 3.000 pertsona ingurukoa, guztiz bete egin zen, eta Kultur Etxeak, beraz, sarrerak saltzeari uztea erabaki zuen, leihatiletan zeuden langileak etxera bidaliz. Azalpenek, dena den, ez zuten kanpoko jendetza asetu, eta kexak luzatu egin ziren; urtero gauza berdina gertatzen dela zioten askok.

Gainera, eta bisitari kopurua osoa altua izan bazen ere —eta ohikoa baino 30 hedabide gehiago etorrita ere—, Getxoko Kultur Etxeak etekinik ez du atera Azoka honetatik; diru-galerak izan ditu, alegia. Beste hitz batzuetan esanda, honek esan nahi du Azokak biltzen duen dirua baino gehiago kostatzen du. Askok diote gustatuko litzaiekeela Azoka leku handiago batean egingo balitz, baina Areetako plazan eginda galerak baldin baditu jadanik, leku garestiago batean egitea ez litzateke bideragarria izango.

Gonbidatuak

Yui Kanan

Yui Kanan japoniar cosplayer ospetsu bat da, baita ONIGIRI+ konpainiaren burua ere, cosplay-a publizitate modu batean bihurtu duena Japonian. Kanan andereñoak Getxoko III. Manga Azokako gonbidatu berezietako bat izan zen, Japoniatik bertatik etorri baitzen Getxon hitzaldiak, elkarrizketak eta DJ sesioak eskaintzeko, bai Manga Azokan zein beste lokaletan. Kananek ez daki ez gazteleraz ez euskeraz; beraz, Hajime Kishi jaunak, Japoniako enbajadan lan egiten duena Madrilen, interprete lanak egin zituen Kanan andereñoak hitz egiten zuen bitartean.

Yui Kanan andereñoa eta Hajime Kishi jauna.

Bere hitzaldian, jendez gainezka egon zena, Kananek bere bizitzari buruz hitz egin zuen. Kanan hikikomori bat zen —hitz japoniarra haien logelatik edo etxetik ezertarako ateratzen ez diren gazteak izendatzeko—, eta ez zen ezta klasera joaten ere, bere buruarekiko konfidantzarik ez baitzeukan. Baina, bere hitzetan, ezagutu bezain laster, cosplay-ak Kanan aldatu zuen barnetik: lagun berriak egin zituen, bere bizitzarekiko ikuspegia aldatu zuen, eta amets berriak garatu zituen ere bere zaletasun berriaren inguruan. Cosplay-ak esperientzia txarrak ahazteko balio izan zion, eta ni berri bat garatzeko, bide batez. Cosplay egitea “esperientzia paregabea” adierazi zuen Kananek hainbat aldiz, bizitza aldatzeko modukoa.

Kananek cosplay-a ezagutu zuen 17 urte zituenean. Bere lagun batek utzi zion hark egindako cosplay bat janzten, eta hainbeste gustatu zitzaion, non bere cosplay propioak sortzeko grina piztu zen bere barnean. Momentu horretatik aurrera, eta lanaren lanaz, Kananek cosplay-a industria batean bihurtzea lortu du, eta munduko cosplay enpresa bakarra sortu du, non jantziak eta cosplayerrak publizitatea egiteko tresna bihurtzen diren. Lanbide berri bat sortu zuen Kananek.

Ideia hau, gehienbat, animangaren —japoniar animazioak eta komiek sortzen duten multzoa— egoeraren aldaketatik etorri zen. Egun batetik bestera, hainbat autorek eta enpresek cosplay-a egile-eskubideen aurkako eraso bat bezala ikusten hasi ziren, beti guztiz kontrakoa izan bazen ere, eta hori Kanani ez zitzaion gustatu. Bere hitzetan, cosplay-ak ez ditu lanak izorratzen, promozionatzen baizik: norbaitek jantzi on bat prestatu eta erakusten duenean, ospea ematen dio jatorrizko lanari, autoreak ezer ere ez egin behar izan gabe. Beste hitz batzuetan, lana bultzatu egiten du. Hau ikusita, Kananek ideia bat izan zuen: cosplayer ofizialaren irudia sortzea, lanarekin zuzenean eta legez lotuta dagoena, publizitate modu berri gisa, bere grinetik dirua lortzeko eta zikinduta zegoen cosplayerren irudia garbitzeko eta hobetzeko.

Horren inguruan jaio zen ONIGIRI+. Kananek, lanbide berri bat garatu nahi ez ezik, berarentzat cosplay-a esan nahi duena jende guztiarekin partekatu nahi izan zuen: berarengan gertatu zen aldaketa sakon hori, garapen pertsonala. Horren inguruan hazi nahi zen profesionalki, eta cosplayer sareak sortu nahi zituen jende gehiago berarekin hazi zezan.

Horrez gain, Kananek ere komentatu zuen cosplay-aren egoera Japonian bertan. Orain dela urte batzuk, cosplay-a ikusten zen helduentzako zerbait gisa, konnotazio sexualak baitzituen: askok gustuko zuten cosplay-a bakarrik sexu-harremanak estimulatzeko, zerbitzari edo ikasle jantziak erotikoak baitira askoentzako. Hala ere, gauzak aldatu dira azken urteetan zehar eta, gaur egun, zaletasun gisa ikusten da.

Halloween bezalako ekitaldietan, cosplay-a asko hedatu da Japonian, baina, kasu askotan, oraindik begi txarrekin ikusten da. Era berean, cosplay-z jantzita joatea kaletik ez da betere normala eguneroko bizitzan, hemen Mendebaldean bestelakorik dirudien arren. Baina Kanan ez dago honekin ados: izan ere, pertsonaiek jantzi horiek erabiltzen badituzte haien eguneroko bizitzan, zergatik ezin dugu guk gauza berdina egin? Kananek jendearen eskubidea errebindikatzen du nahi duten bezala janzteko, eta gogotsu dabil lanean, poliki-poliki, cosplay-en irudi publikoa hobetzeko zentzu guztietan.

Hari egindako elkarrizketan, honen ostean irakurri daitekeena, Kananek bere ibilbideari buruzko hainbat datu gehiago eman zituen, eta bere enpresaren lanen buruzko azalpenak haratago eraman

Shin'ichi "Nabeshin" Watanabe

Shin'ichi “Nabeshin” Watanabe anime zuzendari eta bikoiztaile japoniarra da, Excel Saga edo El gran Sushi bezalako telesaien atzean egon dena, eta, gutxi barru, Monster High-en adaptazioa zuzenduko duena, baita Musculman-en bertsio berri bat ere. Nabeshin, Yui Kanan bezala, Getxoko III. Manga Azokako gonbidatu berezietako bat izan zen, eta Japoniatik etorri zen zuzenean ez bakarrik hitzaldiak eskaintzera, baizik eta ideiak biltzera ere. Kanan bezala, Nabeshin ez daki ez gazteleraz ez euskeraz; beraz, Hajime jaunak izan zen, berriz ere, Nabeshinen hitzak itzultzeko arduraduna asteburu osoan zehar.

Nabeshin jauna, Hajime jaunaz lagunduta.

Nabeshin bi aldiz igo zen Getxoko Manga Azokako eszenatokira. Lehenengo aldian, Nabeshinek bere buruari buruz baino ez zuen hitz egin: izan ere, bere burua nabarmentzea gustatzen zaiola esan zuen bere hitzaldian zehar, baita elkarrizketan ere.

Nabeshin oso pertsona barregarria da. Bere hitzaldian zehar, barre-algarak Hajime jaunaren esaldi guztiekin batera entzun zitezkeen. Hala ere, Nabeshinek bere lanari buruzko gauza asko esateko gai izan zen, txistez mozorrotuta egonda ere. Hasiera batetik utzi zuen argi zer-nolako zuzendaria den bera: umoreari ematen dio garrantzi handiena, eta gagak dira haren lanen ezaugarri nagusiak, gehienbat zentzugabeko txisteak. Bere ustez, benetako bizitzan ikusten ez duguna barregarria eta dibertigarria da, eta hori da bere lanekin bilatzen duena gehienbat.

Watanaberen ezaugarri nagusiena, ordea, bere irudia da, eta irudi horretaz harro dagoela adierazi zuen hainbatetan. Ez da ohikoa japoniar batentzat afro orrazkera eramatea, eta are gutxiago bere janzkera cosplay-a bada edonora doala ere —izatez, daramatzan arropak Lupin III telesailaren protagonistarenak bezalakoak dira, baina berak dio Lupinek daramatzala bere arropa eta ez alderantziz—. Baina Nabeshini gustatzen zaio nabarmentzea, begiradak erakartzea; horregatik, bere lan ia-ia guztietan, bere ohorez izendaturiko pertsonai bat aurkitu daiteke, bere antz handia daukana ere, eta Nabeshinek berak bikoizten duena. “Nabeshin agertzen bada, Nabeshin bera baino ezin da izan”, esan zuen hitzaldian.

Baina hitzaldi osoa ez zen haren itxurari buruz izan. Nabeshinek bere lanari buruz ere hitz egin zuen, eta nola ulertzen duen berak lan hori. “Animazioa sortzeko, bihotz garbia behar da, ikusbera; baina, hala ere, konplikatua da”, adierazi zuen zuzendariak. Nabeshinek animazio-akademia batean ikasi zuen, eta pixkanaka-pixkanaka, anime zuzendaria izatera heldu zen. Hala ere, ez da mota honetako zuzendarien jarraibideetara mugatzen, eta animazioari bere ikutua ematearen garrantzia azpimarratzen du: “Zuzendariek sortzea eta aldatzea dute gustuko. Manga baten animea egiten dudanean, jatorrizko lana aldatzea gustatzen zait. Ezberdintasunak ikustea dibertigarria dela uste dut”.

Oso zuzendari balioanitza da Nabeshin. Bere lanetan, mota guztietako gaiak jorratzen ditu, eta horiek guztiak lan berean uztartzea gustatzen zaio, umorea beti garrantzi handia baldin badauka ere. Hala eta guztiz ere, eskemetatik kanpo mugitzea nahiago du, eta gaiak zeintzuk diren gorabehera, edonork goza ditzakeen lanak sortzen saiatzen da beti. Dena den, Japonian gehien jorratzen diren generoez nazkatuta dago jada —tokusatsu-a, gehienbat: efektu bereziez jorratutako telesailak, Power Rangers-en modukoak—, eta ez litzateke inoiz arituko mota horretako telesail batean lan egiten. Hala ere, esan zuen tokusatsu-a Hollywoodera eramatea gustatuko litzaiokeela. Izan ere, japoniar kulturak mesfidantza kutsu bat dauka oraindik afroekiko, eta, horregatik, gustatuko litzaioke beste herrialdeetan lan egitea, non afroak ohikoak diren, eta, beharbada, berari buruzko telesail bat egin bertan. Bere helburua “Nabeshin mundu” bat sortzea dela errepikatu zuen behin eta berriro, eta, horretarako, mundu osora heldu behar da bere lana, eta bertan arrakastatsu izan.

Eszenatokira igo zen bigarren aldian, Nabeshin ideia bila ibili zen bere hurrengo proiekturako pertsonaiak aurkitzeko. Horretarako, igandean cosplay-z jantzita zeuden guztiek haien aukera izan zuten filmatutak izateko eta, etorkizunean, Nabeshinen lanen baten parte izateko. Horrela, barre-algarak sortu zituen borroka baten ostean, Basque Ranger-rak jaio ziren, Euskal Herriko super heroiak, baita haien etsai sutsuak ere, haien lurrak konkistatu nahi zutenak. Nabeshinek gidatuta, bi alderdietako kideak aktore bihurtu ziren eta labur bat filmatu zuten, non bost Basque Rangerrek —Basque Red, Basque Blue, Basque Yellow, Basque Pink eta Basque Black— haien etsaiak menderatu zituzten, Euskal Herria salbatuz. Pertsonai hauek, esan bezala, anime baten parte bihurtuko dira etorkizunean, baina hori da Nabeshinek eman zuen informazio guztia.

Juan Carlos Pérez: "Japoniara bidaiatu"

Aurtengo Getxoko Komiki Azokako eszenatokira igo zen lehenengo hizlaria Juan Carlos Pérez jauna izan zen, Nippon no Michi eta Nozomibashi japoniar kultura elkarteen sortzaile eta zuzendaria, baita Balentziako Ciclo Cultural JAPÓNen zuzendaria ere. Gainera, Gouketsu's Lair izeneko bloga darama, non, besteak beste, bideojokoei, animeari, mangari, Espainiako ekitaldiei eta kulturari buruz idazten duen.

Pérez jauna bere hitzaldiaren bitartean.

Pérezen hitzaldia “Japoniara bidaiatu” zuen izena, eta, izenak berak esaten duen bezala, Japoniara bidaitzeari buruzko aholkuak eskaini zituen Pérezek Azokako lehenengo bisitariei: zer prestatu, nola bidaiatu, zer egin eta zer ez; guzti-guztia bidai seguru bat izatearen bila.

Esan zituen gauzen artean, aipatzekoak dira, besteak beste, bidaiei dagozkien aholkuak. Adibidez, Suica tren-txartelak erabiltzea gomendatzen zuen Pérezek, haiekin Japoniako interesgune gehien edo guztietara heldu daitekeelako eta txartela normalak baino askoz merkeagoak direlako. Suica txartelak atzerritar eta turistentzat egindako abonamendu-txartelak dira, eta, tren-txartelak izan arren, birtualki, edozein garraiorentzat daude egokituta gaur egun, Euskal Herriko Barik txartelak bezala. Haiek erabilita, gure bidaia asko merketu dezakegu, bidai-txartela moduan ez ezik, kreditu-txartela gisa ere erabili baitaitezke denda askotan.

Erosketak egin nahi dutenentzat, Pérezek mitoak apurtu zituen eta aholkuak eman zituen hemengo erosleak engainatuak ez izateko. Aipatu zuen, adibidez, Japoniako bigarren eskuko produktuen kalitate bikaina, bertan jendeak asko zaintzen baititu gauzak, eta besteak beste, esan zuen non erosi daitezkeen lehen eskuko produktu onak eta merkeak: elektronika erosteko, Akihabarara jotzea gomendatzen zuen, Shibuya eta Nakano merchandisingerako gomendatzen zituen bitartean. Gainera, Pérezek Super Potato moduko dendetatik aldentzea gomendatzen zuen, oso erakargarriak direlako, baina atzerritarrei ziria sartzeko eginda daudelako, prezio oso altuekin.

Baina Pérez ez zen gauza onetara mugatu bere hitzaldian. Japonia leku arriskutsua izan daitekeela utzi zuen argi, batez ere beste kulturetatik datozen pertsonentzat, bertan ikusi daitezkeen gauza asko harritu baitezakete Europako edo Amerikako etorkinak. Adibidez, Japoniaren kultura matxista salatu zuen, baita eguneroko bizitzan aurkitu daitekeen pedofilia ere: batez ere, tren eta garraio publikoetan, badaude bertan ikasleak ukitu eta ukitu egiten dituzten gizon helduak, eta inork ez du ezer egiten hori gelditzeko. Gainera, nekez gertatzekoa bada ere, Yakuzarekin —japoniar mafiarekin, alegia— kontuz ibiltzeko gomendatu zuen, ez baitaude atzerritarrak uste dugun bezain ezkutuak.

Horretaz aparte, japoniarrek ez dituzte beti begi onez ikusten atzerritarrak, eta, Pérezen hitzetan, “hipokritak” izan daitezke haiekin hitz egitean. Hala ere, izatez oso jende adeitsua direla japoniarrak gaineratu zuen, haien kulturaren parte baita hori. Adibidez, kalean norbaiti norabidea galdetuz gero, gehien-gehienetan, pertsona horrek eramango zaitu lekura, horra nola heltzeko keinuak egin ordez; beraz, kontuz ibili behar gara galdetzean, norbaiti eguna izorratu ahal baitiogulako.

Hitzaldia bizia eta interesgarria izan zen arren, arazo teknikoak agertu ziren hitzaldiaren erdian, gehienbat soinuarekin, eta Azokaren barruko zaratarekin, Pérezen hitzak aditzea zaila egiten zen batzuetan, soinua ondo zebiltzanean ozentasuna ikaragarria bazen ere. Arazo hauek hurrengo hitzaldietan errepikatu egin ziren noizean behin.

Yoshi Hioki: "Japoniar ipuinak"

Larunbataren arratsaldeko txanda Yoshi Hioki kontalariak ireki zuen. Japonian jaioa izan arren —Osakan, hain zuzen ere—, Bartzelonan bizi da gaur egun, eta bertoko unibertsitatean Arte Ederretako lizentziatura lortu zuen. Horrez gain, Associació de Narradores I Narradors-en (ANIN) bazkidea da ere, eta jarduera kultural anitzetan hartzen du parte, mintzalari zein irakasle gisa; besteak beste, Bartzelonako Museo Etnologikoan edo Casa Asian.

Hioki jaunaren kontakizuna.

Hioki protagonista izan zuen ekitaldiak “Japoniar Ipuinak” deitu zen, eta, bertan, kontalariak Getxoko bisitariei eskaini zizkien japoniar kulturako hainbat istorio ezberdin, japoniarrek haien herrialdean kontatzen dituzten bezala, janzkera tipikoa eta guzti. Hiokik kontaketa horiek erritual batean bihurtu zituen, non abestiak japonieraz, dantzak eta entzuleekiko elkarrekintzak nagusitu ziren, askotan, ipuinaren beraren gainetik. Japoniar folklorea gaztelerara hain modu barregarrian eramateko gaitasun horrek publikoaren txaloak bereganatu zituen, Azokan zeuden pertsona gehienak hari entzuten baitzeuden, eszenatokiaren inguruan.

Relevo Games: "Bideojokoen mundua"

Igandeko lehenengo hitzaldia Jon Cortázarren partetik etorri zen, Relevo Videogames bideojoko konpainiaren zuzendari dena. Relevo Videogames PlayStation zertifikazioa lortu duen lehenengo bideojoko-konpainia euskalduna da, eta Cortázarrek konpainiaren ibilbidean oinarritu zuen bere hitzaldia, konpainiaren hasieratik PlayStation zertifikazioa lortu zuen arte.

Jon Cortázarren hitzaldia.

Cortázarrek kontatu zuen arabera, Relevo Videogamesek egin zituen lehenengo bideojokoak aintzinako ordenagailuentzat ziren, enpresa nahiko berria den arren. Hau egiteko arrazoia oso sinplea zen: Relevo Videogamesen lan egiten zuen jendearen pasioa retro jokoak dira, eta aintzinako ordenagailuentzat jokoak egitea erronka handia izanda ere, haien grina zailtasuna baino handiagoa suertatu zen. Beraz, retro bideojokoak garatzeari ekin zioten, eta horiek argitaratzera ere heldu ziren, aintzina erabiltzen diren zinta berberetan.

La Corona Encantada bideojokoak markatu zuen enpresaren hasiera. Bideojoko honen karatula egiteko, 80ko hamarkadan bideojoko-karatulak egiten zituen artista espainiarrarik garrantzitsuena bilatu zuten, eta hura arduratu zen lanaz.

Joko honen kalitatea ez zegoen kutxan bakarrik, ordea; La Corona Encantadak nota bikainak jaso zituen RetroGamerren, retro jokoen aldizkaririk garrantzitsuenetakoa mundu mailan. Arrakasta honek nazioarteko ospea eman zion konpainiari.

Horrez gero, konpainiak profesionalizatu egin zen eta, retro jokoak alde batera utzita, advergamingean murgildu ziren: hau da, publizitate moduan sortzen diren bideojokoak. Behin mundu honetan sartuta, haien lehenengo bideojoko profesionala sortu zuten: Kar Snatchers, Karealde izeneko kontsesionarioarentzat egindako joko txikia, non estralurtarrak markako kotxeak abduzitzen saiatzen diren, haien kalitatearen berri dutelako. Doaneko jokoa zen, eta sariak jaso zezaketen jokalariek. Geroago, ordea, advergameak eta haien grina retro jokoak sortzeko bat egin zuten Azzurro 8-bit Jam bideojokoarekin, Azzurro Rock Pub-entzat egindako bideojokoa.

Momentu honetan, Relevo Videogamesek posizionamendua zeukan bai retro jokoen zein advergame jokoen munduan, eta langileek pausu bat haratago joatea erabaki zuten, gaur egungo plataformentzat bideojokoak garatuz. Garai berri bat hasi zen konpainiarako, eta agertu zen lehenengo idea BaBoon! izeneko jokoa izan zen. Mugikorrentzako joko sinplea izan arren, eta idea garapen gutxi bazuen ere, joko euskaldun onenaren saria jaso zuen Alhóndigan. Hala eta guzti, eta saria jasota ere, BaBoon! ez zen argitaratu: konpainiak oraindik ez zekien mugikorrentzako jokoak ondo programatzen, autodidaktak zirelako eta oraindik ikasteko gauza asko zeudelako, eta itxaron nahi izan zuten haien “opera prima” merkaturatu baino lehen.

Beraz, hainbat proiektutan murgildu zen Relevo Videogamesek BaBoon!ekin zer egin erabaki bitartean. Mission: Euskadi eta British Bob Jumping Craze atera zituzten, Euskadi ezagutzeko jokoa eta BaBoon!en elementuak sinplifikatzen zituen joko txikia, hurrenez hurren.

British Bobekin mugikorren mundua ulertzera hurbildu ziren, eta “infernu” bat dela ikusi zuten. Jokoak ez zuen ikuspenik izan publizitatean gehiegi gastatu ez zutelako, eta ia ez zen saldu. Mobilekiko lilura desegin egin zen eta, horrez gero, erabaki zuten BaBoon! mugikorretan ez zutela atera nahi. Beraz, proiektua alde batera geratu zen berriz ere.

BaBoon! berriz ere azaldu zen jendaurrera Sonyk Relevo Videogames bisitatu egin zuenean, ordea. Bideojokoari buruz interesa agertu zuen konpainia handiak, eta BaBoon!en inguruko erakusketa bat eskatu zien Madrilen egiteko. Haien joko kutuna PlayStation Vitan agertzeko aukera zeukan, baina, lehendabizi, joko osoa berregitea beharrezkoa zen, PlayStation Vitaren grafiko, kontrol eta abarretara adaptatzeko. Hala ere, ondo atera zen guztia, eta Relevo Videogamesek PlayStation zertifikazioa lortu zuen.

Behin jakinda BaBoon! kontsola batera helduko zela, argi izan zuten unibertso oso bat nahi zutela, istorio garrantzitsu batekin, baina hori lortzea ez zen erraza: gidoigintzako lan izugarria behar zen, diseinu berriak, ilustrazioak, pertsonaiak... Baina, hau guztia aurrera eramateko, enpresa handitu behar izan zen kontratu berriekin, estudio handiago batekin eta jende gehiagorekin.

Emaitza ezin hobea izan zen, ordea: azkenean, gidoirik gabeko jokoa izan behar zena 18.000 hitz izan zituen, 50 pertsonai ezberdin bakar baten ordez eta oinarrizkoa baino objektu sorta askoz handiagoa. Ilustratzaile japoniarrekin lan egin zuten, baita konpositore japoniar ospetsu batekin ere: Hideyuki Fukasawa, Street Fighter IV-ren soinu-banda sortu zuena, besteak beste.

Behin bideojokoa amaituta, ordea, Europan zehar banatzeko prestatu behar izan zuten. Bost hizkuntza ezberdinetara itzuli egin zen BaBoon!, eta itzulpen oso landuak bilatu ziren ere, non izen propioak ere egokituak izango ziren, hizkuntza guztietan txisteak ulertzeko modukoak izateko. Itzulpena egin zuten neskak esperientzia zuten jada joko handiekin, Xenoblade Chronicles bezala, eta Cortázarren hitzetan, lan itzela egin zuten.

Prestakuntza osoa amaituta, bideojokoa frogatu zuten pertsonek ziurtatu zuten joko-esperientzia ona eta dibertigarria zela. Marketingari dagokionez, PlayStation Europako web orrialdeko lehenengo orrialdean agertu zen BaBoon! joko nabarmen gisa, baita Bernabéu estadioko pantailan ere. Gainera, BaBoon! konpainiaren lehenengo bideojokoa da PEGI kalifikazio batekin, mugikorreko bideojokoak horrelakorik ez dutelako behar. Cortázarrentzat, hau oso garrantzitsua izan zen, “benetako” joko batean lan egin zuelaren sentsazioa areagotu baitzuen.

Relevo Videogamesek egin nahi zuen jokoa egitea lortu du, azkenean. Cortázarrek ez daki zer-nolako arrakasta izango duen haien produktua, baina, haren hitzetan, konpainiak irabazi du jada, asko ikasi baitute proiektu honetatik. Ez dakite zer dagoen haien etorkizunean, baina haiek ikasten jarraitzeari ematen diote lehentasuna.

BaBoon! amaituta dago jada, eta 2015ko urtarrilaren 28an argitaratuko da PlayStation Vitaren lineako dendan, PS Store.

Denden iritzia

Atal honetan Getxoko Manga Azokan parte hartutako denden iritziari buruz egingo da berba. Dendetako langileek Azokari buruzko duten iritzia, salmentei buruz eta bertaratutako jendeari buruzko portaerari buruz hitz egin dute. Iritzi esanguratsuenak bildu ditugu hemen.

Retropixeladores dendaren kasuan, oso salmenta gutxi egon zen larunbatean zehar, baina igandea zalapartatsuagoa” izan zen eta gehiago irabaztea lortu zuten, galdeketa arratsaldea hasi baino aurretik egin arren. Dena den, hori baino gehiago saltzea ez zuten espero lehenengo momentu batetik; beraz, diru-galerarik ez da egon. Gainera, lapurretarik ez zuten nabari, beste urte batzuetan ez bezala.

Haien postuarekin pozik zeuden, baina ez zuten Getxoko Komiki Azokan lekurik topatu aurten, haien materiala bertarako aproposa ez zelako. Hala ere, Manga Azoka gustukoa izan zuten edukiei eta bertaratutako jendeari begira, segurtasunekoek jendea kalera botatzea begi onez ikusi ez bazuten ere. Gainera, kexatu ziren Azokaren eguerdiko itxierari buruz, ixtea beharrezkoa ez dela pentsatzen dutelako eta jendeak birritan ordaintzera bultzatzen duelako praktika honek. Bonoren bat sortzea proposatu zuten Retropixeladoreseko langileak, sarrera merkeagoa izan dadin asteburu osoa bertan eman nahi dutenentzat.

Konechi dendak esan zuen salmentak ondo joan zirela bi egunetan zehar, espero bezala; aurreko urtearen parean, alegia. Esperientzia handia dauka Konechik Getxoko Manga Azokan, eta haien postua lortzeko arazorik ez zuten izan. Jendea jatorra izan zen haiekin, baina lapurreta saiaketaren bat gelditu behar izan zuten. Hala eta guztiz ere, Azoka gustukoa izan zuten ere, musika altuegia zegoen arren.

C&O Alternative Shopek ez zeukan esperientziarik Getxon, baina tokia erraz lortu zuten denda berrien bila zegoelako Azokak. Salmentak ondo joan ziren; izan ere, gutxiago saltzea espero zuten. Azoka “ederra” iruditu zitzaien, eta asko gustatzen zitzaiela adierazi zuten. Jendea oso jatorra iruditu zitzaien, eta lapurketarik ez zuten nabaritu ere. C&O Alternative Shopeko langileak ez zuten kexarik plazaratu, ezta ohikoenak ere.

Azkenik, Zincok eta Jokerrek, Getxoko Manga Azokan eskarmentu handiko bi dendak, antzeko erantzunak eman zituzten. Biek zioten salmentak onak izan zirela, aurreko urtearen parekoak; postua lortzeko ez zen arazorik egon; jendea jatorra zen, eta lapurretak ez ziren jazo. Dena den, Zincok musika altua kritikatu egin zen, elkarrizketa bera egitea zaildu zuena; eta Jokerrek, berriz, igandeko itxiera orduaz kexatu zen: oso berandu amaitzen da Azoka, eta horrek gazteak bultzatzen ditu bertan berandura arte geratzera, eskola hurrengo goizean izanda ere.